Mijn Catalogus

Wat hebben opa en oma in de oorlog allemaal meegemaakt? Het is een veelgestelde vraag. In 2015 wees ik op deze blog  al naar de groeiende interesse van kleinkinderen in de oorlogsgeschiedenis van grootouders. Die aandacht is alleen maar gegroeid. Voor mij begon het zoeken naar het oorlogsverleden acht jaar geleden en nu heb ik het in boekvorm uitgebracht.  Het begin In 2012 verhuisde mijn tante naar een verpleegtehuis. Tijdens het opruimen van haar flat vonden haar twee zussen, waaronder mijn moeder, brieven uit de oorlog die mijn grootouders naar elkaar hadden geschreven. De eerste brief kwam uit 1943. Mijn opa werd halverwege dat jaar gearresteerd door de Sicherheidsdienst en daarmee scheidde de wegen van opa en oma. De brieven vormden de brug die hun levens verbond. Het leidde bij mij tot veel vragen. Waarom hadden mijn grootouders Franse krijgsgevangenen in de oorlog geholpen waarvoor opa gearresteerd werd? Wat gebeurde er met hem na zijn arrestatie? Hoe verging het oma die met vie

A fgelopen donderdag bezocht ik de voorstelling “ Who the f*** is oom Jo ” in Kamp Vught. Jo was een oom van actrice Carolien van den Berg . In 1943 werden hij en zijn vrouw doodgeschoten in vernietigingskamp Sobibor. Jo bleek verzekerd te zijn en via de SJOA krijgt Carolien na de dood van haar vader 3.900 gulden op haar rekening gestort. De erfenis van haar oom die haar vader had geweigerd. Maar wie was oom Jo? Het is het startpunt voor Carolien om op onderzoek te gaan naar haar Joodse familiegeschiedenis. Ze begint haar zoektocht met het boek “Buitenspel” uit 1993 waarin haar vader zijn oorlogservaringen heeft opgeschreven.

Na het schrijven van zijn bestseller: The crimson petal and the white , werd Michel Faber vaak gevraagd of er een vervolg kwam. Het open einde van het boek over prostituee Sugar in het Londen van de jaren 1870, leidde tot veel vragen over hoe het verder ging met haar. Hoewel de schrijver geen vervolg wilde maken, komt hij met The Apple toch in de buurt. In ieder hoofdstuk volg je een van de personages uit de bestseller. Daarbij kan het hoofdstuk gaan over de jaren van 1870, ervoor of erna.

Een vriend van schrijver Henning Mankell wees hem op een opmerkelijke vrouw die hij in de oude koloniale archieven van Mozambique had ontdekt. Een dame van Zweedse komaf zou begin twintigste eeuw naar het land zijn gekomen en in de stad Lourenço Marques het grootste bordeel hebben geleid. De aanzienlijke bedragen die ze aan belastinggeld betaalde waren in de archieven vastgelegd. Het bleken ook de enige bronnen te zijn die melding van haar maken. Hoe de vrouw in Afrika terecht kwam, hoe haar leven eruit zag tijdens en nadat ze het bordeel had verlaten is nergens terug te vinden. Maar de vragen prikkelde de fantasie van Mankell tot het schrijven van dit boek.

Het duurde maar liefst negen romans voordat John Boyne een verhaal over zijn vaderland durfde te schrijven: " I wouldn't write about Ireland, until I had a story that I wanted to tell... " . Het thema dat hij uiteindelijk heeft gekozen is niet lichtzinnig: de misstanden in de Ierse katholieke kerk en de vraag hoe schuldig degenen waren die wegkeken.

Wachtend op de bus, besloot ik in januari even de boekenwinkel binnen te stappen om al schuilend voor de regen de tijd zinvol te besteden. Ik was niet van plan om een boek te kopen, maar een kwartier later stapte ik de bus in met het werk: "De vrouw met de bijl en negen andere moordenaressen". De titelpagina beloofde een interessante inhoud waarin 10 waargebeurde moorden centraal staan, gepleegd tussen 1712 en 1946. Iedere avond dook ik daarom voor het slapen gaan in een moordverhaal waarbij de moordenares haar verhaal aan mij opbiechtte. 

Het laatste boek dat ik in 2015 uitgelezen heb is Gevangenissen in oorlogstijd van Ralf Futselaar , onderzoeker bij het NIOD . Hoewel de Duitse bezetters veelvuldig gebruik maakten van de Nederlandse gevangenissen in de Tweede Wereldoorlog, bleven de directeuren en gevangenisbewaarders van voor de oorlog in dezelfde functie doorwerken. Futselaar onderzoekt hoe zij omgingen met de nieuwe situatie.